Phát biểu tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu Tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, năm 2019, khu vực đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục là một điểm sáng trong phát triển kinh tế của Việt Nam. Lần đầu tiên, vốn giải ngân của các doanh nghiệp FDI đạt 20,4 tỷ USD, lập kỷ lục cao nhất từ trước tới nay. Tổng vốn đăng ký đạt hơn 38 tỷ USD, cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Việt Nam hiện là điểm đến đầu tư chiến lược của nhiều tập đoàn đa quốc gia và đang dần vươn lên nấc thang cao hơn của chuỗi giá trị toàn cầu.
Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ chủ động thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ tương lai, dự án xanh, quản trị hiện đại, hàm lượng giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.
Tại diễn đàn, ông Miura Nobufumi, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam đã đưa ra một số nhận xét về môi trường đầu tư Việt Nam và một số kiến nghị với Chính phủ Việt Nam.
Ông Miura cho rằng, để thu hút FDI hiệu quả, Việt Nam cần đưa ra những ưu tiên rõ ràng hơn, như ưu tiên sức khỏe môi trường hơn so với phát triển công nghiệp. Vấn đề thiếu hụt điện, đường sân bay ngày một khó khăn hơn tại Việt Nam, việc triển khai PPP sẽ giúp giải quyết vấn đề này. Ngoài ra, cần xem xét đến quy định về góp vốn nhà nước.
Theo ông Miura, cần ổn định môi trường pháp lý, thực tế, vẫn có trường hợp lợi ích hợp lý của doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài chưa được bảo vệ đầy đủ. Đây là lý do mà nhà đầu tư nước ngoài còn ngại ngần đầu tư bất chấp các chính sách hỗ trợ của Chính phủ. Do đó, Chính phủ Việt Nam cần xây dựng hệ thống pháp luật để doanh nghiệp nước ngoài hoạt động trong môi trường pháp luật ổn định. Nghị định 82 với các điều khoản phù hợp trong quá khứ cũng cần được điều chỉnh.
Bà Virginia Foote, Đồng Chủ tịch, Liên minh VBF thì cho rằng, các cơ hội để phát triển nền kinh tế Việt Nam bền vững như nhiều quốc gia trên thế giới là rất rõ ràng. Hội nhập toàn cầu đã tạo cơ hội để Việt Nam áp dụng các tiêu chuẩn có lợi cho Việt Nam và thu hút đầu tư nước ngoài như mong muốn. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, hội nhập cũng dẫn đến những lo ngại về thâm hụt thương mại, ảnh hưởng đến sự ổn định tiền tệ, việc làm cho người lao động trong nước…
Việt Nam đang ở vị thế tốt, có điều kiện tốt để nắm bắt các cơ hội trong dài hạn, tuy nhiên, cần thiết lập các hệ thống sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0, thu hút thêm FDI và tăng cường liên kết chuỗi để đạt được nhiều lợi ích hơn từ những cơ hội này.
Cũng theo bà Virginia Foote, Việt Nam có thể tập trung vào 3 ưu tiên quan trọng để phát huy vai trò, đóng góp của FDI cho tăng trưởng bền vững. Trước hết, nguồn vốn FDI có thể giúp Chính phủ và khu vực tư nhân xây dựng các hệ thống hiệu quả hơn, dành ít thời gian và tiền bạc hơn cho các thủ tục hành chính. Nguồn vốn FDI luôn bị thu hút bởi các môi trường kinh doanh tuân thủ các thông lệ quốc tế, sự cạnh tranh, hệ thống thanh toán toàn cầu, thủ tục hành chính đơn giản, các chính sách có thể dự báo được.
Thứ 2, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững và hướng tới nền kinh tế tuần hoàn là hiển nhiên và cấp bách. Việt Nam cần ưu tiên tối ưu hóa sử dụng năng lượng tái tạo, giảm ô nhiễm môi trường. Việc quản lý và tái chế chất thải là tiềm năng lớn ở thị trường Việt Nam bởi Việt Nam thuộc top đầu các quốc gia có lượng chất thải nhựa ra đại dương, trong khi Việt Nam đang phải nhập khẩu nhựa và giấy, 2 loại nguyên liệu lẽ ra nên được tái chế trong nước.
Thứ 3, Việt Nam cần ưu tiên xây dựng hệ thống hành chính mạnh để chào đón, khuyến khích và nuôi dưỡng nguồn vốn FDI, tập trung đổi mới liên kết với khu vực tư nhân.
“Đổi mới sáng tạo là cơ hội rất tốt để thu hút đầu tư vào Việt Nam. Việc khuyến khích đầu tư tư nhân trong và ngoài nước vào nghiên cứu, phát triển đổi mới ở cả các tổ chức học thuật và trong các công ty, dẫn tới yêu cầu phải kiểm tra chặt chẽ về quyền sở hữu trí tuệ, nhưng sẽ mở ra con đường mới để giúp Việt Nam thành công trong tương lai”, bà Virginia Foote nhấn mạnh./.
Chung Thủy
