Thay vì bán hạt cà phê thô cho các công ty nước ngoài để chế biến thành cà phê hòa tan, Intimex - nhà xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam đang chuẩn bị cung cấp sản phẩm cà phê hòa tan của riêng mình vào đầu năm 2020. Sự chuyển hướng này nhằm mục đích mang về nhiều lợi nhuận hơn từ nhu cầu ngày càng tăng của người dân châu Á đối với đồ uống pha sẵn và hạn chế sự biến động trong giá cả hàng hóa thế giới.
“Chúng tôi không muốn bỏ lỡ cơ hội tham gia vào thị trường cà phê hòa tan”, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Tập đoàn Intimex, doanh nghiệp chiếm đến 1/3 lượng cà phê robusta (loại cà phê có vị đắng và được sử dụng chủ yếu để chế biến cà phê hòa tan) xuất khẩu của Việt Nam cho biết. “Thị trường này mang lại nhiều lợi nhuận và ít rủi ro hơn, đồng nghĩa với việc chúng tôi sẽ không còn phải phụ thuộc vào giá cả cà phê của thị trường Luân Đôn”.
Các hợp đồng tương lai đối với cà phê robusta được giao dịch tại thị trường London đã giảm 11% trong năm 2019 theo đà sụt giảm của các năm trước trong bối cảnh sản lượng cà phê ở Việt Nam - quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê robusta hàng đầu thế giới gia tăng. Ngành công nghiệp cà phê của đất nước này coi việc mở rộng sang lĩnh vực sản xuất cà phê hòa tan trong nước là một định hướng phát triển sinh lợi cao hơn so với việc tiếp tục tăng diện tích trồng cây cà phê.
Thị trường bùng nổ
Theo Euromonitor International, Ấn Độ sẽ là quốc gia dẫn đầu trong sự tăng trưởng ở thị trường bán lẻ cà phê hòa tan tại châu Á, với tốc độ tăng gần 12% mỗi năm và sẽ đạt giá trị 850 triệu USD vào năm 2024. Các nhà nghiên cứu thị trường cũng dự báo sự tăng trưởng mạnh mẽ ở các quốc gia như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
“Châu Á là khu vực có nhu cầu tiêu thụ cà phê phát triển nhanh nhất thế giới mặc dù người tiêu dùng ở khu vực này vẫn mới chỉ đang bắt đầu hình thành thói quen uống cà phê”, ông Jose Sette, giám đốc Tổ chức Cà Phê Quốc Tế tại London, cho biết.
Cà phê hòa tan chính là một cách lý tưởng để giới thiệu về cà phê cho người tiêu dùng vì rất dễ pha chế. Ông Jose Sette cho biết thêm: “Việt Nam có thể tận dụng vị trí địa lý và chi phí sản xuất thấp để phát triển về mảng này trong khu vực”.
Công ty Intimex, tiền thân là một công ty nhà nước và sau đó được bán cho các nhà đầu tư tư nhân vào năm 2006, đặt mục tiêu vượt qua Nestle để trở thành nhà cung cấp cà phê hòa tan nguyên chất lớn nhất Việt Nam trong 5 năm tới thông qua việc tăng công suất hàng năm lên gấp 5 lần, ở mức 20.000 tấn/năm.
Cạnh tranh khốc liệt
Nestle, công ty có trụ sở tại Vevey hiện đang sở hữu thương hiệu Nescafe. Theo ông Ganesan Ampalavanar, Tổng giám đốc Nestle Việt Nam, doanh nghiệp này sẽ phải cạnh tranh với các công ty trong và ngoài nước bằng cách tận dụng lợi thế về quy mô, chuyên môn về công nghệ và sản xuất với hơn 75 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này cũng như thông qua việc đồng hành cùng phát triển với những người nông dân trồng cà phê tại Việt Nam.
“Có rất nhiều công ty vừa và nhỏ đang tập trung vào thị trường này cũng như đang phải cạnh tranh khốc liệt với những ông lớn trong ngành”.
Mảng kinh doanh trị giá 6 tỷ USD
Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, người đứng đầu Bộ phận Hợp tác quốc tế của Bộ Nông nghiệp, Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng gấp đôi giá trị xuất khẩu cà phê hàng năm lên 6 tỷ USD trong thập kỷ tới.
Kế hoạch này bao gồm việc tăng sản lượng hạt cà phê được chế biến sâu lên đến 30% - đến 40% trên tổng sản lượng của Việt Nam so với mức 10% như hiện nay và giảm tỷ trọng xuất khẩu cà phê chưa rang xay.
Theo một phân tích của Bloomberg về dữ liệu hải quan cho biết tính đến 30/9/2019, Việt Nam đã xuất khẩu 1,56 triệu tấn cà phê, bao gồm hơn 36.000 tấn cà phê chế biến trong mùa vụ 2018-2019.
Ông Lê Tiến Hùng, CEO Simexco Đăk Lăk – doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 Việt Nam cho biết, các cơ sở rang xay và chế biến cà phê hòa tan được dự kiến sẽ sử dụng hơn 500.000 tấn cà phê tươi hàng năm trong vòng 3 năm tới, cao hơn 40% nhu cầu hiện tại của họ.
9 nhà máy ở Việt Nam có khả năng sản xuất 58.500 tấn cà phê hòa tan mỗi năm, theo dữ liệu được tổng hợp bởi Bloomberg News. Trong đó, 70% sản lượng trên đến từ các nhà máy này hiện đang được đầu tư bởi Nestle, Olam International, Tata Group và CCL Products India. Với những kế hoạch mở rộng và những khoản đầu tư mới của các công ty trong và ngoài nước, dự kiến sản lượng cà phê hòa tan sẽ tăng ít nhất 40.000 tấn trong vòng 5 năm tới.
“Các nhà máy này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu tại thị trường địa phương”, ông Alex Gruber, chủ tịch của Master Roasters Services Saigon, cho biết và nói thêm rằng các doanh nghiệp này sẽ thu được nhiều lời nhuận hơn từ lĩnh vực cà phê hòa tan ở Việt Nam.
An Lê
