Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer thông báo, đại diện hai nước sẽ ký thỏa thuận này trong tuần đầu tiên của tháng 1. Bắc Kinh hiện vẫn chưa xác nhận các hợp phần của bản thỏa thuận do các quan chức Mỹ thông báo. Bộ Thương mại nước này tuần trước cho biết chi tiết của thỏa thuận sẽ được công bố sau khi chính thức được ký.
Trước đó, ngày 13/12, Washington và Bắc Kinh đã đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn 1. Theo đó, Mỹ đồng ý không xúc tiến kế hoạch đánh thuế 15% lên 160 tỉ USD hàng nhập khẩu Trung Quốc - vốn chuẩn bị có hiệu lực từ ngày 15/12, giảm thuế suất áp đặt với 120 tỉ hàng hóa trong tháng 9 xuống còn 7,5%. Tuy nhiên, chính quyền Washington giữ nguyên mức thuế 25% với 250 tỉ hàng hóa nhằm duy trì sức ép cho giai đoạn đàm phán tiếp theo. Đổi lại, phía Trung Quốc chấp nhận cắt giảm thặng dư thương mại bằng cách mua ít nhất 200 tỉ USD hàng hóa (nông sản, năng lượng, sản phẩm chế tạo) cùng dịch vụ trong vòng 2 năm tới.
Thỏa thuận còn bao gồm những biện pháp bảo vệ bằng sáng chế, thương hiệu, bản quyền mạnh mẽ hơn mà Trung Quốc sẽ thực hiện để giải quyết vấn đề vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Họ cũng cam kết không ép buộc doanh nghiệp nước ngoài chuyển giao công nghệ, hạn chế hỗ trợ trực tiếp các hoạt động đầu tư ra nước ngoài hòng chiếm đoạt công nghệ, không phá giá đồng tiền nhằm giành lợi thế thương mại, mở cửa hơn nữa thị trường tài chính nội địa cho các tổ chức Mỹ.
Đặc biệt, thỏa thuận có điều khoản cho phép hai bên giải quyết bất đồng bằng hoạt động tham vấn - bắt đầu từ cấp chuyên viên rồi dần tăng cấp. Nếu đối thoại thất bại thì thuế quan cùng một số hình thức trừng phạt khác sẽ được kích hoạt theo quy trình cụ thể, thỏa thuận giai đoạn 1 không cấm áp đặt thuế quan trả đũa.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá, đây là một thỏa thuận lớn vì Trung Quốc đồng ý thực hiện nhiều thay đổi mang tính cấu trúc và tăng mua hàng hóa, dịch vụ. Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Thụ Văn nhận định, hai bên vừa đạt đột phá góp phần kiểm soát xung đột.
Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết, giai đoạn 1 của thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc là điều vô cùng tốt đẹp cho sự phát triển của kinh tế thế giới, đồng thời tiết lộ giai đoạn hai sẽ đến sau một vài bước nữa. Thỏa thuận với Trung Quốc nhằm giải quyết các quan hệ thương mại đã tồn tại nhiều năm qua và nó rất tốt cho sự phát triển toàn cầu. Ông khẳng định, Mỹ vẫn sẽ tiếp tục là điểm sáng trong nền kinh tế thế giới trước sự chững lại của châu Âu và châu Á.
Giới doanh nghiệp Mỹ đón nhận thông tin trên với thái độ vui mừng. Họ đánh giá thỏa thuận giai đoạn 1 giúp chấm dứt tình trạng bất ổn.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc chính thức nổ ra từ ngày 22/3/2018, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đánh thuế 50 tỷ USD đối với hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ. Để đáp trả, ngày 2/4/2018, Trung Quốc đã áp đặt thuế đối với 128 sản phẩm của Mỹ... Cuộc chiến tăng nhiệt từ tháng 5/2019 khi Tổng thống Donald Trump nâng thuế từ 10 lên 25% đối với 200 tỷ USD hàng Trung Quốc với cáo buộc Bắc Kinh phá bỏ thỏa thuận đã cam kết. Sau các lần áp thuế, giá trị hàng hóa mà Mỹ và Trung Quốc áp lên nhau lần lượt là 550 tỷ USD và 185 tỷ USD. Trump còn mở ra một mặt trận mới về công nghệ khi tung ra các lệnh cấm nhằm vào Tập đoàn Huawei. Từ đó đến nay, sự leo thang căng thẳng giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới đã vượt qua biên giới 2 nước, tác động mạnh mẽ tới nền kinh tế toàn cầu và Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó.
Thành Nam
