Trung tướng Lương Tam Quang. Ảnh: Bá Đô
Sáng 14/1, tại Hội nghị giao ban báo chí, trung tướng Lương Tam Quang đã thông tin về sự việc xảy ra ở xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức khiến ba cảnh sát hy sinh, một người chống đối chết tại chỗ.
Theo ông Quang, an ninh tại xã Đồng Tâm diễn biến đặc biệt phức tạp từ tháng 7/2019 sau khi có kết luận của Thanh tra Chính phủ, khẳng định "toàn bộ diện tích đất sân bay Miếu Môn thuộc địa giới hành chính xã Đồng Tâm là đất quốc phòng". Tổ "đồng thuận" do ông Lê Đình Kình đứng đầu đã phản đối kết luận thanh tra, tuyên bố "sẵn sàng hy sinh, đổ máu để giữ đất, chống đối việc xây tường rào" tại sân bay Miếu Môn.
Ngày 31/12/2019, việc xây tường rào được Bộ Quốc phòng triển khai, bắt đầu từ khu vực giáp ba xã của huyện Chương Mỹ, rồi tới xã Đồng Tâm. Phản đối việc này, một số người trong "tổ đồng thuận" tại xã Đồng Tâm đã chặn xe chở vật liệu, "tự lột quần áo giữa đường để gây rối". Họ dựng lều bạt, cử người cảnh giới trước cửa khu huấn luyện Miếu Môn, dọa gây nổ cây xăng Miếu Môn, dọa nổ nhà chủ tịch xã, dọa bắt cóc người già, trẻ em...
Theo kế hoạch, ngày 9/1, tường rào sẽ xây đến khu vực Đồng Sênh của xã Đồng Tâm nên từ rạng sáng Công an Hà Nội lập các chốt an ninh trong xã. Nguồn tin từ Bộ Công an thông báo "khi đi đến làm nhiệm vụ tại cổng làng Hoành, cán bộ của chốt số 16 bị ném quả nổ, bom xăng và bị phi dao phóng lợn". Khi bị cảnh sát truy đuổi, hơn 20 người chạy vào các căn nhà nằm sát nhau của Lê Đình Kình, Lê Đình Công, Lê Đình Chức, ném chai xăng từ tầng 2-3 xuống dưới.
Khi bị nhóm 3 cảnh sát do thượng tá Nguyễn Huy Thịnh (Phó trung đoàn trưởng trung đoàn Cảnh sát cơ động thủ đô) chỉ huy truy đuổi, những người chống đối chạy vào nhà Lê Đình Chức, rồi sang nhà Lê Đình Hợi. "Giữa hai nhà có một hố kỹ thuật, sâu khoảng 4 m, không nắp, cảnh sát đã ngã xuống và bị tưới xăng, châm lửa đốt theo chỉ đạo của Lê Đình Kình", lần đầu tiên Bộ Công an công bố hoàn cảnh hy sinh của thượng tá Thịnh và hai đồng đội .
Phủ nhận tin đồn "hố này có bẫy chông", Thứ trưởng Quang cho hay nhà chức trách "buộc phải trấn áp, nổ súng cảnh cáo". Trong nửa tiếng, lực lượng chức năng tạm giữ hơn 30 người, thu 8 lựu đạn tại hiện trường, 38 chai bom xăng, 12 tuýp sắt đầu gắn dao nhọn, 3 hộp pháo sáng, một khẩu súng bắn điện, một thanh kiếm, một búa. Ông Kình ném một quả lựu đạn nhưng không nổ, tay còn cầm một quả khác.
Giải thích lý do triển khai quân vào sáng sớm, trung tướng Quang cho hay mục tiêu ban đầu là đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân và hoạt động xây dựng tường rào. Nhưng trước việc nhóm chống đối chuẩn bị vũ khí cho nổ cây xăng, "dọa sát hại cán bộ xã, cho nổ nhà văn hóa, bắt cóc người già, trẻ em", cảnh sát phải lập chốt tại thôn Hoành, ngăn "mang vũ khí, lựu đạn đi ra khu vực Đồng Sênh".
Bộ Công an đang phối hợp với Viện kiểm sát và nhiều cơ quan để làm rõ nguồn cung cấp vũ khí, vật liệu nổ cho nhóm chống đối. Hiện, 20 người bị khởi tố về tội Giết người, 2 người về tội Cố ý gây thương tích. Một số người bị bắt khai kế hoạch đã được chuẩn bị từ nhiều năm dưới sự chỉ đạo trực tiếp từ ông Kình.
Tháng 4/2017, khi 4 người bị bắt để phục vụ điều tra vụ án Gây rối trật tự công cộng liên quan đến giải tỏa đất ở xã Đồng Tâm, lực lượng thi hành công vụ gặp phải sự phản ứng dẫn đến 38 cảnh sát cơ động, cán bộ bị giữ tại nhà văn hóa thôn.
7 ngày sau, toàn bộ người bị giữ được thả khi Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung về đối thoại, cam kết làm rõ nguồn gốc đất khu sân bay Miếu Môn là đất quốc phòng hay đất nông nghiệp - mấu chốt cuộc đấu tranh đòi quyền lợi của nhiều người dân Đồng Tâm; điều tra đúng sai việc bắt 4 người.
Ngày 25/7/2017, Thanh tra TP Hà Nội thông báo kết luận "toàn bộ diện tích đất sân bay Miếu Môn thuộc địa giới hành chính xã Đồng Tâm là đất quốc phòng". Không đồng tình, ông Lê Đình Kình (đại diện cho một số người dân có khiếu kiện ở xã Đồng Tâm) gửi đơn lên Thanh tra Chính phủ đề nghị giải quyết và xem xét tính chính xác, hợp pháp của kết luận mà Hà Nội công bố.
Cuối tháng 4/2019, ông Nguyễn Mạnh Hà - Tổ trưởng Tổ rà soát, Thanh tra Chính phủ khẳng định "kết luận như trên của Thanh tra Hà Nội là chính xác".
Tháng 8 và tháng 11/2019, Thanh tra Chính phủ và thành phố Hà Nội lần lượt có các cuộc họp để thông tin, đối thoại với nhiều người dân xã Đồng Tâm và các xã tiếp giáp với sân bay Miếu Môn. Đến cuối năm, lực lượng chức năng bắt đầu xây dựng tường rào bảo vệ sân bay này.
Nhóm phóng viên
