Đánh giá về việc giá dầu thế giới rơi xuống ngưỡng âm (dưới 0 USD/thùng) sẽ tác động tới ngành xăng dầu trong nước, ông Nguyễn Việt Sơn, Vụ trưởng Vụ Dầu Khí-Than (Bộ Công Thương) cho biết việc giá dầu giảm sâu sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chỉ tiêu trọng yếu của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) về tổng doanh thu, nộp ngân sách.
Nếu giá dầu trung bình cả năm 2020 đạt 30 USD/thùng thì doanh thu PVN giảm 19% so với kế hoạch năm, đạt 520 nghìn tỷ đồng (so với kế hoạch là 640,9 nghìn tỷ đồng); nộp ngân sách giảm 38,4% so với kế hoạch năm, đạt 50,6 nghìn tỷ đồng/kế hoạch là 82,1 nghìn tỷ đồng.
“Trung bình nếu giá dầu giảm 1 USD thì doanh thu PVN giảm 4,6 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách giảm 1 nghìn tỷ đồng so với kế hoạch”, ông Sơn nói.
Qua thông tin được công bố, giá dầu ngọt nhẹ của Mỹ (WTI) hợp đồng kỳ hạn (paper contract) giao tháng 5/2020 trên sàn giao dịch NYMEX (New York, Mỹ) ngày 20/4/2020, chốt ở mức âm (dưới 0 USD/thùng).
Lý giải rõ hơn về mức giá âm này, ông Nguyễn Việt Sơn cho biết đây là mức giá thấp chưa từng có trong lịch sử là do ngày 21/4/2020 là ngày chốt hợp đồng kỳ hạn giao tháng 5/2020. Tại thời điểm này, người mua hợp đồng phải đưa ra quyết định có nhận lô dầu hay không. Nếu nhận thì họ phải đóng hợp đồng và sẽ nhận lô dầu vật chất.
Tuy nhiên, với tình trạng nhu cầu dầu thô, xăng dầu tại Mỹ đóng băng do dịch COVID-19 hiện nay, trong khi dầu thô vẫn được sản xuất, các kho chứa dầu, kể cả tàu biển và toa tàu hỏa đều đã chất đầy dầu thô thì việc nhận dầu vào thời điểm này và thuê kho để chứa là không thể hoặc với chi phí rất cao.
Do vậy, một số người sở hữu hợp đồng dầu thô WTI, sau khi cân nhắc tính toán lợi ích của mình đã quyết định “bán tháo” với mọi giá tại 2 giây cuối cùng của phiên giao dịch và giá khớp tại 2 giây cuối cùng này được coi là giá chốt phiên.
“Thực chất giá âm (dưới 0 USD/thùng) là mức giá được giao dịch giữa các thương nhân (trader) trên sàn giao dịch chứ không phải là giá giao dịch giữa nhà sản xuất dầu thô và người sử dụng cuối cùng (nhà máy lọc dầu). Số lượng dầu giao dịch ở mức âm (dưới 0 USD/thùng) là rất thấp”, ông Sơn nói.
Trong phiên giao dịch hôm nay (21/4/2020), giá dầu trên các sàn giao dịch có giảm nhiều nhưng giá dầu Mỹ ngọt nhẹ giao tháng 6/2020 trên sàn giao dịch NYMEX duy trì ở mức khoảng 16-20 USD/thùng và giá dầu Brent trên sàn giao dịch ICE (London) vẫn ở mức 21-25 USD/thùng.
Giá dầu thô khai thác trong nước của Việt Nam thường được tham chiếu với giá dầu thô Brent.
Giải pháp
Nói về các biện pháp sẽ được Bộ Công Thương triển khai để đối phó với tình trạng này, ông Nguyễn Việt Sơn cho biết Bộ Công Thương đã có các văn bản chỉ đạo ngành dầu khí và PVN với yêu cầu PVN rà soát tổng thể kế hoạch các lô dầu khí, các giếng khoan khai thác, xác định mức giá dầu khả thi để có các quyết sách tiếp tục thực hiện hay ngừng các giếng có sản lượng khai thác thấp trên cơ sở hiệu quả, bảo vệ tài nguyên, đảm bảo lợi ích nhà nước, lợi ích nhà đầu tư.
Cân đối sản lượng các mỏ có giá thành tốt để bù đắp cho phần thiếu hụt sản lượng ở những mỏ phải đóng hoặc giảm sản lượng.
Đồng thời, PVN phải rà soát lại các nhiệm vụ thuộc công tác thăm dò - thẩm lượng, công tác phát triển mỏ mới, đảm bảo gia tăng đủ trữ lượng để chuẩn bị đưa mỏ vào khai thác trong năm 2020 (đón đầu khi giá dầu tăng).
Các đơn vị cung cấp dịch vụ chuẩn bị ngay các giải pháp ứng phó với nhu cầu dịch vụ cũng như giá dịch vụ sẽ giảm để đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Nghiên cứu, đầu tư công nghệ mới để tái cơ cấu lại các loại sản phẩm của PVN nhằm đẩy mạnh phát triển các sản phẩm trong chuỗi giá trị dầu khí có giá trị gia tăng cao để bù đắp từng phần cho sự chi phối từ sản phẩm dầu khai thác.
PVN tổ chức rà soát lại tất cả các nhiệm vụ, chi phí dự kiến của năm 2020. Cắt giảm giảm tối đa các chi phí thuê ngoài, các nhiệm vụ chưa thật sự cấp bách. Thực hiện các giải pháp tiết kiệm chi phí, thường xuyên tổ chức tự kiểm tra giám sát để chấn chỉnh kịp thời các chi tiêu bất hợp lý. Thực hiện nghiêm túc việc mua sắm vật tư, nguyên, nhiên, vật liệu và sử dụng các dịch vụ đúng quy định và đảm bảo chất lượng. Các đơn vị phối hợp sử dụng chung phụ tùng, vật tư cùng chủng loại; rà soát điều chỉnh định mức kinh tế kỹ thuật, tiêu hao vật tư theo hướng tiết kiệm.
Xây dựng ngay các giải pháp tài chính, đầu tư tổng thể trong toàn ngành dầu khí (bao gồm cả kế hoạch huy động nguồn vốn) để ứng phó kịp thời với những biến động xấu nhất của giá dầu trong năm 2020. Xây dựng các hạng mục đầu tư theo thứ tự ưu tiên phụ thuộc vào sự biến động của giá dầu. Tập trung vốn cho các dự án đầu tư có hiệu quả thuộc lĩnh vực sản xuất, kinh doanh chính, không đầu tư các dự án chưa thật sự cấp bách.
Bộ Công Thương đã có văn bản báo cáo và kiến Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp (tài chính, đầu tư, thị trường, kinh doanh,…) nhằm tháo gỡ khó khăn cho ngành dầu khí giai đoạn này.
Đối với việc PVN đề xuất ngừng nhập khẩu xăng dầu, ông Sơn cho biết, hiện, Việt Nam có hai Nhà máy lọc dầu (là Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn (đều có vốn góp của PVN), đáp ứng trên 80% nhu cầu xăng dầu trong nước.
Thời gian vừa qua, do tác động kép của dịch COVID-19 và giá dầu giảm sâu, các nhà máy lọc dầu trong nước gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm.
Để tháo gỡ khó khăn, ông Sơn cho rằng, các doanh nghiệp sản xuất xăng dầu cần nghiên cứu, thực hiện các giải pháp như: tối ưu hóa, tiết giảm chi phí vận hành; giảm giá thành sản phẩm; có cơ chế thanh toán linh hoạt; điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp với nhu cầu thị trường (giảm công suất, điều chỉnh cơ cấu chủng loại sản phẩm Nhà máy lọc dầu); xuất khẩu sản phẩm trong nước không tiêu thụ hết,...
Các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu điều chỉnh kế hoạch kinh doanh phù hợp với tình hình diễn biến thị trường và nhu cầu tiêu thụ xăng dầu; hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất trong nước bằng cách tiêu thụ tối đa lượng xăng, dầu sản xuất trong nước.
Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xăng dầu (ban hành các chính sách hỗ trợ về thuế, tiền tệ...); khuyến khích, kêu gọi các doanh nghiệp tăng cường phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, kinh doanh (thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu ưu tiên tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp sản xuất trong nước thay vì nhập khẩu; thương nhân sản xuất xăng dầu có chính sách bán hàng linh hoạt, giảm giá thành...).
