Tại hội chợ đặc sản Nghệ An ở Hà Nội, có loại cam khiến người tiêu dùng không khỏi ngạc nhiên bởi sự đắt đỏ. Cam được bán theo quả, giá 100.000 đồng/quả, và mỗi khách hàng không được mua quá 2 quả. Theo người bán, Cam Xã Đoài là đặc sản “tiến vua” nức tiếng xứ Nghệ. Cam đắt đỏ bởi độ ngon và hiếm.
Mặc dù đến hôm nay hội chợ mới kết thúc nhưng từ trước đó mấy ngày, gian hàng đã đóng cửa vì hết hàng. Chủ hàng chỉ mang 500 quả ra để trưng bày, giới thiệu.
Cam Xã Đoài có màu vàng sậm, vỏ mỏng, mịn, khi cắt ra, cam có màu vàng óng, mùi thơm đậm, nhiều nước. Một số khách hàng ăn thử cho biết tép cam không có xơ, ăn như tan trong miệng. Hương vị cam không giống cam nào có được, tạo nên sự khác biệt, khách ăn một lần là nhớ mãi.
Chủ nhà vườn Thuội Cúc cho biết, cam Xã Đoài là cam dành cho khách “Vip”. Giá mỗi quả cam cả trăm nghìn đồng nhưng cũng không có mà mua.
Ở xã Nghi Diên (Nghi Lộc, Nghệ An) chỉ có 3 xóm có đất phù hợp trồng cam Xã Đoài, diện tích trồng không nhiều.
Cam Xã Đoài rất kén đất. Cũng là giống cam Xã Đoài nhưng trồng ở đất khác thì hương vị không thơm, ngon, ngọt như trồng trên đất Nghi Diên.
“Chính vì thế mà cam chúng tôi bán cũng là cam Xã Đoài, trồng ở vùng khác nên giá chỉ 40.000 đồng/kg còn cam Xã Đoài chính hiệu thì bán theo quả, giá 100 nghìn quả cũng không có mà mua. Cam được khách Vip đặt mua cả cây, họ đến tận vườn mua, đặt hết từ năm nay qua năm khác, đặt mua khi quả còn xanh nên khách ngoài muốn mua cũng khó”, người bán cho hay.
Theo cuốn "Lịch sử xã Nghi Diên" ghi lại, cam Xã Đoài được mang đến Xã Đoài vào khoảng đầu thế kỷ 19, theo chân một giáo sĩ người Pháp đến truyền. Loại cam này phù hợp với thổ nhưỡng ở đây và nhanh chóng nổi tiếng với mùi thơm và vị ngọt khó thấy ở giống cam khác.
Cam Xã Đoài thường ra hoa vào tiết lập Xuân và bắt đầu chín vào tháng 11, 12 âm lịch hằng năm.
Cam Xã Đoài là giống cam đặc biệt thơm ngon, ngọt, được coi là cây ăn quả đặc sản "tiến vua" nức tiếng ở xứ Nghệ. Cam Xã Đoài không chỉ nổi tiếng ở trong nước mà còn vinh dự được ghi vào đại từ điển Pháp, xuất hiện trong thành ngữ nước bạn Lào "Cam Xã Đoài, xoài Thà - Khẹc" và đi vào văn chương Việt Nam.
Theo Chủ tịch UBND xã Nghi Diên, xã hiện có khoảng 40 hộ trồng cam Xã Đoài với khoảng 10.000 gốc trên diện tích khoảng gần 20 ha. Trong đó, hơn 8 ha là các hộ dân trồng nhỏ lẻ tại vườn nhà.
Hà An
