Động thái này đang được các quan chức EU coi là một cách thoát khỏi vấn đề được đặt ra trong thời gian ngắn để đàm phán một mối quan hệ mới và Chính phủ Anh nhấn mạnh sẽ không kéo dài quá 11 tháng.
Vương quốc Anh dự kiến sẽ rời EU vào ngày 31/01/2020 tức là trong vòng chưa đầy 50 ngày nữa. Vào cuối giai đoạn chuyển tiếp vào ngày 31/12/2020, Vương quốc Anh chuẩn bị rời khỏi liên minh hải quan và thị trường chung EU và tham gia các thỏa thuận mới được đàm phán.
Thỏa thuận Brexit quy định rằng, quá trình chuyển đổi có thể được gia hạn bởi một hoặc hai năm, nhưng điều này phải được thỏa thuận trước ngày 01/7 năm sau. Brussels đã công nhận rằng, Thủ tướng Anh Johnson về mặt chính trị không thể tìm kiếm việc kéo dài quá trình chuyển đổi để cho phép tất cả các vấn đề được thống nhất. Khi phá vỡ cam kết của mình bằng cách yêu cầu trì hoãn, ông Johnson sẽ phải mở các cuộc đàm phán về việc Anh sẽ trả thêm bao nhiêu tiền vào ngân sách EU. Sự di chuyển tự do của người dân cũng sẽ tiếp tục.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen ngày 13/12 cho biết việc đàm phán một mối quan hệ trong tương lai trong một khung thời gian ngắn như vậy sẽ rất khó khăn. Phát biểu sau khi kết thúc Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo EU ở Brussels, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho rằng, các cuộc đàm phán thay vào đó sẽ phải ưu tiên các vấn đề quan trọng của EU, như thương mại hàng hóa và thủy sản, và để lại các vấn đề khác sau năm 2020. Ví dụ như sẽ để lại các lĩnh vực dịch vụ tài chính của Vương quốc Anh và quyền hạ cánh của các hãng hàng không Anh, cùng với một số các vấn đề khác, ra khỏi thỏa thuận ban đầu. Cách tiếp cận như vậy sẽ không được chào đón ở Anh và bản thân Chính phủ Anh sẽ khó hoàn thành mục tiêu được mong đợi trên cả sự phù hợp trong tương lai của Vương quốc Anh với luật pháp EU và mức độ tiếp cận vùng biển của Anh đối với đội tàu đánh cá châu Âu.
Thay vào đó, người ta hiểu rằng, các cuộc thảo luận ban đầu đã diễn ra tại Brussels về EU yêu cầu Chính phủ Anh gia hạn, vì sự phức tạp của các cuộc đàm phán. Có khả năng EU cũng sẽ cần làm dịu lời đề nghị gia hạn bằng cách giảm thiểu chi phí mà Vương quốc Anh sẽ phải đối mặt. Các nguồn tin cho rằng, một động thái như vậy có thể mang lại cho ông Johnson cơ hội tốt hơn để đạt được sự chấp thuận của nội các và tránh sự ra đi cứng rắn từ các cấu trúc EU vào ngày 31/12/2020, bao gồm cả việc áp dụng thuế quan. Những diễn biến nêu bật những khó khăn mà các nhà đàm phán phải đối mặt khi họ chuẩn bị cho các cuộc đàm phán. Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte hôm 13/12 tin rằng, các cuộc đàm phán trong năm tới sẽ khó khăn hơn nhiều so với những gì trong thỏa thuận Brexit.
Một số nước EU đã bị thất vọng về sự cần thiết phải sắp xếp các cuộc đàm phán, tin rằng có nguy cơ đối kháng với Vương quốc Anh. Các nhà tư vấn và nghiên cứu rủi ro chính trị cho rằng bên phía EU chưa hoàn toàn đồng ý cách xử lý giai đoạn hai và cuộc tranh luận nội bộ lớn ở châu Âu là về ưu tiên. Ủy ban châu Âu muốn ưu tiên các cuộc đàm phán - giống như cách cơ quan này ủng hộ việc sắp xếp trình tự trong giai đoạn một - và bắt đầu với các lĩnh vực không có dự phòng, như thỏa thuận thương mại tự do, sân chơi bình đẳng và quản trị. Tuy nhiên, các nước EU không lo lắng về việc đánh giá trước các ưu tiên của Thủ tướng Anh Johnson và khả năng nhượng bộ khó khăn nếu những điều mà Vương quốc Anh muốn không đặt ra ngay từ đầu, chẳng hạn như các dịch vụ.
Việt Dũng
