Nhà máy nước nặng hạt nhân gần TP Arak, tỉnh Markazi (Iran). Ảnh: AP
Iran ngày 20-1 lên tiếng nói nước này vẫn tôn trọng thỏa thuận hạt nhân ký với nhóm P5+1 năm 2015, đồng thời cảnh cáo các nước châu Âu thôi bắt nạt.
“Tehran vẫn nằm trong thỏa thuận… việc các nước châu Âu nói Iran vi phạm thỏa thuận là không có căn cứ” - hãng tin Sputnik dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Seyyed Abbas Mousavi nói trong cuộc họp báo trên truyền hình ngày 20-1.
Ông Mousavi nói rõ chuyện “Iran có giảm hơn nữa cam kết hạt nhân hay không tùy thuộc vào các bên và tùy thuộc vào chuyện quyền lợi Iran có được đảm bảo theo thỏa thuận hay không”.
Ông Mousavi cũng chỉ trích các nước châu Âu không thực hiện các bổn phận theo thỏa thuận.
.jpg)
Iran lên tiếng sau khi ba nước châu Âu (Anh, Pháp, Đức) ngày 14-1 ra tuyên bố chung nói rằng “vì các hành động của Iran” mà mình “không còn lựa chọn nào khác” phải kích hoạt cơ chế giải quyết tranh chấp trong thỏa thuận.
Theo cơ chế, nếu một bên bị cáo buộc không tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận và từng bị phàn nàn nhưng không chịu giải quyết, bên hoặc các bên còn lại cùng ký thỏa thuận có quyền kích hoạt cơ chế. Khi đó, bên kích hoạt có thể từ bỏ bổn phận của mình trong thỏa thuận hoặc thông báo lên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hoặc cả hai.
Hội đồng Bảo an sẽ có 30 ngày để cân nhắc và thống nhất một nghị quyết tiếp tục phong tỏa trừng phạt với Iran. Nếu không các lệnh trừng phạt mà trước đây Hội đồng Bảo an đã thông qua theo Nghị quyết 2231 sẽ tự động được tái áp đặt lên Iran.
Trước khi châu Âu đi bước này, Iran tuyên bố sẽ ngưng tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận, trong bối cảnh Tướng Qassem Soleimani bị Mỹ tiêu diệt. Cụ thể, Iran nói mình sẽ tiếp tục làm giàu uranium dựa trên các yêu cầu kỹ thuật của ngành công nghiệp hạt nhân của mình nhưng vẫn sẽ tiếp tục hợp tác, cho phép thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) giám sát.
Thực ra Iran đã bắt đầu giảm dần việc tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân từ tháng 5-2019, một năm sau khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái trừng phạt Iran.
Trong suốt thời gian này Iran và các nước châu Âu vẫn liên lạc bàn giải pháp giúp Iran tránh được trừng phạt của Mỹ nhưng không hiệu quả.
Đăng Khoa
