Ông bà, cha mẹ lì xì cho con cháu để chúc mừng tuổi mới, mừng mọi điều tốt lành trong năm mới. ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK
Tiến sĩ văn hóa Trần Long (giảng viên khoa Văn hóa học, trường ĐH KHXH & NV, Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết xông đất đầu năm là phong tục của cha ông ta từ lâu đời. Người Việt xưa tin rằng xông đất đầu năm ảnh hưởng đến vận mệnh của gia chủ trong suốt một năm, có ý nghĩa quan trọng như vậy nên rất thận trọng trong chọn người xông đất đầu năm.
Cứ sát Tết, người ta lại tìm trong họ hàng, làng xóm hoặc danh sách bạn bè xem có ai hiền lành, cuộc sống suôn sẻ, đặc biệt là hợp tuổi để nhờ xông đất.
Thời gian xông đất tốt nhất là ngay sau giao thừa hoặc buổi sáng sớm ngày mùng Một Tết. Thông thường, người được nhờ đến xông đất sẽ ăn mặc gọn gàng, chỉn chu, mang theo một chút quà nhỏ hoặc một phong bao đỏ lì xì để mang tới trao cho gia chủ.
Ngoài ra, người tới xông đất cũng thường nói những câu lời hay ý đẹp để chúc mừng gia chủ năm mới làm ăn phát tài, vạn sự như ý. Đặc biệt, những người có tang hay gia đình đang lục đục, có chuyện buồn thì không đến nhà người khác xông đất trong ngày Tết.
Ý nghĩa xông đất ngày Tết
Có thể nhờ người bên ngoài hoặc nhờ chính người thân trong gia đình xông đất. Việc chọn người xông đất thể hiện khát vọng của gia chủ về năm mới mọi việc may mắn, an khang thịnh vượng.
Một sư thầy tại Q.Bình Thạnh (TP.HCM) cho biết tục xông đất thể hiện mong muốn hướng tới những điều tốt lành của người dân Việt. Có một số gia đình đến sáng mùng Một là đóng chặt cửa, đợi đúng người mình nhờ xông đất đến thì mới mở cửa để tránh những điều phiền phức trong năm.
Chính vì quan niệm đó, sáng mồng Một Tết, người ta thường kiêng đi chúc Tết sớm mà dành thời gian để đi chùa, vì sợ xông đất lỡ mang lại điềm gỡ cho gia chủ thì bị quở trách. Người lớn thường dạy trẻ con nên ở nhà vào sáng mồng Một hoặc chơi ngoài đường chứ không vào nhà ai chơi kẻo làm ảnh hưởng đến vận may của gia đình đó.
Ngày nay, nhiều người không còn mang nặng quan niệm người xông đất quyết định vận mệnh cả năm như thời xưa.
Người xưa lì xì thế nào?
Theo một chuyên gia văn hóa, tục lì xì có nguồn gốc từ Trung Hoa. Ông bà, cha mẹ lì xì cho con cháu để chúc mừng tuổi mới, mừng mọi điều tốt lành trong năm mới. Trong phong bao lì xì, có khi chỉ là tờ giấy đỏ kèm những câu chúc.
Vũ Phượng
