Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc (trái) và Tổng thống Mỹ Trump giơ văn kiện thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 sau lễ ký kết - Ảnh: REUTERS
Rạng sáng 16-1 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc đã đặt bút ký vào thỏa thuận thương mại giai đoạn 1.
Mở đầu lễ ký kết, Tổng thống Trump đã dành những lời hết sức ngoại giao để nói về mối quan hệ của ông với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông khẳng định sẽ đến thăm Trung Quốc "trong tương lai không xa".
Tổng thống Trump sau đó dành hơn 30 phút đầu tiên chỉ để... cảm ơn. Ông cảm ơn tất cả, từ những người trực tiếp tham gia đàm phán đến các quan chức và doanh nghiệp hỗ trợ chính quyền ông đạt được thỏa thuận quan trọng với Trung Quốc.
Theo văn kiện được ký kết, Bắc Kinh sẽ mua từ Mỹ ít nhất 32 tỉ USD hàng nông sản trong vòng 2 năm; hơn 52 tỉ USD các sản phẩm năng lượng như dầu thô, khí tự nhiên hóa lỏng và nhiên liệu hóa dầu từ Mỹ; gần 40 tỉ USD các dịch vụ, bao gồm dịch vụ tài chính và khoảng 77,7 tỉ USD các hàng hóa công nghiệp Mỹ.
Như vậy, Trung Quốc cam kết sẽ mua tổng cộng hơn 200 tỉ USD hàng hóa Mỹ. Đổi lại, Washington cam kết sẽ không áp thêm thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc nhưng sẽ không vội dỡ bỏ hoàn toàn các mức thuế quan đã áp.
Mức thuế 25% với 250 tỉ USD hàng Trung Quốc nhập vào Mỹ sẽ được giữ nguyên. Trong khi đó mức thuế 15% được áp ngày 1-9-2019 lên 120 tỉ hàng nhập từ Trung Quốc sẽ giảm xuống mức 7,5%.
Về lý do vì sao đã đạt được thỏa thuận "đình chiến" với Trung Quốc nhưng vẫn không dỡ bỏ thuế quan, ông Trump cho rằng nếu làm thế thì Washington "chẳng còn bài nào để đàm phán với Bắc Kinh".
Tổng thống Mỹ khẳng định sẽ dỡ bỏ thuế quan chỉ khi đạt được thỏa thuận giai đoạn 2 với Trung Quốc. Ông Trump dường như xem đây là thỏa thuận cuối cùng, có thể giải quyết tất cả vấn đề giữa hai nước khi tuyên bố "không muốn thấy có thỏa thuận giai đoạn 3 với Trung Quốc".
Tổng thống Trump khẳng định cuộc thảo luận liên quan đến giai đoạn 2 sẽ được bắt đầu ngay sau khi ký kết giai đoạn 1.
Sau phần phát biểu của chủ nhà, Phó thủ tướng Lưu Hạc đọc lá thư của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi đến người đồng cấp Mỹ. Trong đó ông Tập cho rằng chỉ có tôn trọng lẫn nhau và các nỗ lực từ hai phía, quan hệ Mỹ - Trung mới được duy trì "lành mạnh".
"Với tinh thần đó, tôi hi vọng Mỹ sẽ đối xử một cách công bằng với các công ty Trung Quốc và các hoạt động giám sát, đầu tư của họ bởi vì điều này sẽ giúp củng cố niềm tin lẫn nhau giữa hai nước", Chủ tịch Trung Quốc kêu gọi trong thư.
Về phần mình, ông Lưu Hạc cho rằng thỏa thuận lần này có lợi cho cả hai nước và toàn thế giới, nhấn mạnh Trung Quốc sẽ nghiêm túc thực thi các điều khoản trong thỏa thuận và xem đây là nhiệm vụ "cấp bách hàng đầu".
Tuy nhiên, ông Lưu Hạc cho rằng việc các công ty Trung Quốc mua bao nhiêu hàng Mỹ là tùy thuộc vào nhu cầu thị trường trong nước.
Theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin, một số vấn đề liên quan tới công nghệ và an ninh mạng sẽ được giải quyết trong thỏa thuận giai đoạn 2. "Vẫn còn nhiều vấn đề cần hai nước tìm hướng xử lý", ông Mnuchin thông tin thêm.
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer nhấn mạnh Trung Quốc chỉ có một cách duy nhất để thoát khỏi việc bị áp thuế là hoàn tất thỏa thuận giai đoạn 2 với Mỹ.
Bảo Duy