Ngày nay, người dùng có xu hướng sờ túi để kiểm tra có mang theo điện thoại hoặc chìa khóa nhiều hơn thay vì tìm ví như trước đây. Một chiếc ví để chứa giấy tờ và tiền mặt từng là điều cần thiết, nhưng khi mọi thứ được lưu trữ điện tử, kể cả tiền, thì câu chuyện bắt đầu khác đi.
Apple, Google, Samsung, Facebook, Amazon và nhiều hãng công nghệ khác đang nỗ lực thay thế phương thức thanh toán truyền thống bằng những sản phẩm ví điện tử. Họ hứa hẹn về một viễn cảnh người dùng không cần mang theo chiếc ví dày cộp chứa đủ các loại thẻ nhựa, giấy tờ và tiền mặt bên mình. Giờ đây, với smartphone, người dùng có thể đang sử dụng các loại ví điện tử như Apple Wallet, Samsung Pay hay Google Pay.
“Chúng tôi thích vụ này. Đây chính xác là điều Apple làm tốt nhất”, CEO Tim Cook của Apple đã phát biểu vậy khi giới thiệu ví điện tử của hãng vào năm 2014. Sáu năm sau thời điểm đó, thế giới hiện đại tiến dần hơn đến công nghệ mới này. Nhiều quốc gia đã hỗ trợ ví điện tử, và hầu hết thẻ tín dụng của các ngân hàng đều có thể tích hợp vào ví do Apple, Google, Samsung cung cấp. Vé máy bay giờ cũng trong ví điện tử. Và nhiều chính phủ trên thế giới bắt đầu chuẩn bị liên kết bằng lái xe điện tử vào trong điện thoại của người dùng.
Theo CNET, hơn 15% đơn hàng của Starbucks đến từ điện thoại (số liệu do hãng này công bố tháng 1.2020). Google vừa hợp tác với Citigroup và các tổ chức tín dụng địa phương để phát hành thẻ ghi nợ nhằm cạnh tranh với Apple Card. Trong khi đó, Amazon bắt tay cùng JPMorga Chase, Apple “chung phe” với Goldman Sachs… Tất cả đều là sự kết hợp giữa một hãng công nghệ lớn với một “đại gia” trong ngành tài chính ngân hàng toàn cầu vì một mục tiêu chung: thẻ thanh toán điện tử.
Trong khi đó, Facebook muốn thay thế các ngân hàng bằng dự án tiền ảo Libra. Loại tiền điện tử này sử dụng công nghệ mã hóa tương tự Bitcoin, nhằm cung cấp phương thức lưu trữ và chi tiêu đơn giản hơn cho người dùng, đặc biệt với những ai không có tài khoản ngân hàng hoặc đang sinh sống ở những quốc gia nghèo trên thế giới.
Với không ít người, sự tiện dụng trong quy trình điện tử hóa ví tiền không chỉ đơn thuần là vứt bỏ đi những tấm thẻ nhựa suốt ngày phải mang theo khi ra khỏi nhà. Ví điện tử mang đến cơ hội chi tiêu không tiếp xúc với tiền mặt, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn lan rộng không ngừng mà chưa có loại vaccine hay thuốc điều trị hữu hiệu nào được phát triển thành công.
Ảnh chụp màn hình CNET
Với các chuyên gia phân tích, ví điện tử sẽ mang lại lợi ích cho các công ty công nghệ bởi người dùng càng dùng dịch vụ thì càng có xu hướng gắn bó với doanh nghiệp mà họ đã tin tưởng trao gửi, trông nom số tiền mình có.
Trong quá trình thanh toán, người dùng cũng để lại lượng lớn dữ liệu để từ đó các doanh nghiệp có thể nắm được thói quen, sở thích như loại thức ăn, thói quen dùng khi ở ngoài hay tại gia, vào thời điểm nào trong tuần. Thói quen mua sắm còn tiết lộ nhiều thông tin về cá nhân như có thiếu kiểm soát chi tiêu không, các vấn đề về sức khỏe nếu có…
“Rất nhiều công ty kiếm tiền từ những dữ liệu đó”, Dayna Ford, chuyên gia phân tích theo dõi mảng thanh toán toàn cầu của công ty nghiên cứu Gartner nói. Trước đây, đơn vị cung cấp thẻ tín dụng thường bán dữ liệu chi tiêu cho các doanh nghiệp chuyên phân tích hay nhà bán lẻ nhằm học hỏi, tìm hiểu về thói quen của khách hàng. Các hãng công nghệ cũng nhận ra điều đó và có thể tự mình thu thập dữ liệu nếu phát hành dịch vụ thanh toán riêng.
“Họ có thể khiến các thiết bị thông minh hơn. Và tất cả những gì cần làm chỉ là thuyết phục người dùng sử dụng dịch vụ mình cung cấp”, Dayna nói.
Có thể nói ví điện tử được tin dùng toàn cầu đầu tiên (cho tới tận ngày nay) là PayPal, đi vào hoạt động từ 2 thập kỷ trước với danh nghĩa một công ty nửa bảo mật, nửa tài chính, cam kết cung cấp tính năng chuyển tiền toàn cầu đơn giản qua công cụ web. Nhờ khả năng thanh toán dễ dàng nhưng bảo mật cao, PayPal trở thành công cụ cần thiết để người dùng mua bán trên eBay, một trong những trang thương mại điện tử lớn nhất thế giới.
Ảnh chụp màn hình CNET
Ngày nay, nhiều “đại gia công nghệ” đã nhảy vào thị trường này và ngày càng phát triển. Các nhà sản xuất thiết bị đều thêm chữ “Pay” trong tên ví điện tử của mình như Apple Pay, Google Pay, Samsung Pay, Amazon Pay. Sự tăng trưởng của các ứng dụng này cho thấy người dùng đang trông đợi vào những thương hiệu công nghệ lớn để trao gửi tiền. Khảo sát từ công ty nghiên cứu thị trường McKinsey cho biết năm 2019, 35% người tham gia trả lời cho biết họ tin tưởng Facebook để quản lý vấn đề tài chính của mình, trong khi hơn 50% chọn Apple, Google và Amazon có tới 65% phiếu tín nhiệm.
Khi công ty công nghệ càng gầy dựng được niềm tin với người tiêu dùng, các khách hàng càng có xu hướng mua thiết bị và dịch vụ của họ hơn.
Apple rõ ràng là ví dụ điển hình nhất cho quan điểm trên. Hãng định hướng bảo mật cá nhân là tính năng chìa khóa trên thẻ thanh toán điện tử Apple Card. Trong chiến lược marketing của mình hay các buổi họp báo, điều khoản dịch vụ, "táo khuyết" đều nhấn mạnh không chia sẻ dữ liệu khách hàng với các công ty khác hay sử dụng vào các mục đích khác ngoài việc xác định trường hợp gian lận và quản lý tài khoản.
CEO Tim Cook chưa bao giờ ngừng tuyên bố những sản phẩm như Apple Pay, Card hay iPhone là sản phẩm chủ chốt của "táo khuyết", không phải vấn đề quảng cáo. “Khách hàng không phải sản phẩm của chúng tôi”, ông nhấn mạnh.
Nhiều công ty khác dường như đang theo chân Apple, tích hợp công nghệ giúp tăng cường bảo mật vào các sản phẩm tài chính, đồng thời giúp quá trình sử dụng thuận tiện hơn. Nhưng để xác định hãng nào nhanh hơn trong cuộc đua điện tử hóa thanh toán có lẽ cần phải chờ thêm vài năm nữa.
Anh Quân
