Cụ thể, tại buổi họp báo công bố số liệu tình hình lao động việc làm quý 1 năm 2020 sáng 24/4, theo Tổng cục Thống kê, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động từ đầu năm đang ở mức thấp kỷ lục trong 10 năm, với khoảng 75,4% dân số từ 15 tuổi trở lên, thấp hơn 1,2 - 1,3% so với quý trước và cùng kỳ các năm.
Tính tới giữa tháng 4, số lao động bị ảnh hưởng với COVID-19 là gần 5 triệu người. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo bị ảnh hưởng nhiều nhất với 1,2 triệu lao động; thứ 2 là ngành bán buôn, bán lẻ 1,1 triệu lao động; ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống với 740.000 lao động.
Trong tổng số 5 triệu lao động bị ảnh hưởng, có 59% là tạm nghỉ việc, 28% là giãn việc hoặc nghỉ luân phiên, 13% là mất việc. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên, tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi từ 15 cũng ở mức cao nhất 5 năm.
Theo Tổng cục thống kê, tỷ lệ thất nghiệp trong quý 1 vừa qua là 2,22%, tăng 0,07% so với quý 4/2019 và tăng 0,05% so với cùng kỳ năm trước. Cũng theo khảo sát của cơ quan thống kê, gần 85% doanh nghiệp cho biết là gặp khó khăn do dịch COVID-19. Trong số này, doanh nghiệp quy mô lớn và quy mô vừa chịu tổn thương nhiều hơn với tỷ lệ 90% tự đánh giá gặp khó khăn trong 4 tháng đầu năm.
Tại họp báo, bà Vũ Thị Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động cũng chỉ rõ, bên cạnh tác động tiêu cực tới người lao động của dịch bệnh COVID-19, 5,3% số doanh nghiệp bị ảnh hưởng cho biết đã tranh thủ thời gian này để đào tạo nâng cao tay nghề và trình độ chuyên nghiệp cho người lao động. Đây là phản ứng chủ động, tích cực và đáng ghi nhận của doanh nghiệp và người lao động nhằm thích ứng với bối cảnh của dịch bệnh, chung tay cùng Chính phủ và người lao động từng bước vượt qua thách thức, khó khăn.
Dự báo tình hình việc làm trong thời gian tiếp theo, bà Thủy cho hay, mặc dù tình hình kiểm soát dịch bệnh tại Việt Nam được đánh giá tốt, tạo niềm tin cho DN và người lao động, nhưng chắc chắn trong quý II vẫn còn dư âm ảnh hưởng.
“Trong quý II/2020 tình hình kinh tế trong nước vẫn còn khó khăn. Dịch bệnh tại Việt Nam đã được khống chế nhưng các đối tác thương mại của chúng ta vẫn đang bị ảnh hưởng nặng nề do đó hoạt động trao đổi thương mại sẽ gặp khó khăn. Trong bối cảnh này, người lao động sẽ cần thêm nhiều kỹ năng mới, tăng sự thích nghi để đáp ứng nhu cầu của chủ sử dụng lao động”, bà Thủy phân tích.
Ông Phạm Quang Vinh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê thông tin, đây là lần đầu tiên Tổng cục Thống kê tổ chức họp báo riêng công bố về tình hình lao động việc làm quý.
“Từ năm 2020 trở đi, chúng tôi sẽ tổ chức định kỳ nội dung này với quan điểm phổ biến được rộng rãi và chuyên sâu, chi tiết hơn các thông tin liên quan tới nội dung thị trường lao động việc làm. Và không chỉ riêng với lĩnh vực này mà chúng tôi cũng có thể có xem thêm để tổ chức rieneng với các lĩnh vực khác. Hơn nữa, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang tác động quá lớn tới nội dung này, do đó, càng cần thiết phải tổ chức thông tin riêng chi tiết hơn.
Đề cập tới một số giải pháp nhằm hỗ trợ thị trường lao động đang gặp khó vì dịch bệnh như hiện nay, Phó Tổng cục trưởng Phạm Quang Vinh nhấn mạnh “Chính phủ đã phản ứng nhanh nhạy khi đưa ra nhiều gói hỗ trợ thiết thực và điều quan trọng bây giờ là triển khai nhanh và đúng, trúng đối tượng”. Ngoài ra, cần xem xét tới việc triển khai chính sách kích cầu nội địa để tạo công ăn việc làm, tăng cường sản xuất trong nước".
Trước đó, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cũng dự báo, đến cuối quý 2/2020, dịch Covid-19 có thể ảnh hưởng đến sinh kế của 4,6 triệu đến 10,3 triệu lao động Việt Nam vì bị giảm giờ làm, giảm lương và mất việc.
Theo kịch bản này, sẽ có 3,8 triệu lao động trong lĩnh vực sản xuất, 2,6 triệu lao động trong lĩnh vực thương mại bán buôn bán lẻ, sửa chữa xe gắn máy, xe máy và 1,4 triệu lao động làm các dịch vụ lưu trú và ăn uống bị ảnh hưởng...
Kịch bản có mức tác động thấp hơn sẽ ảnh hưởng đến 1,8 triệu lao động trong lĩnh vực sản xuất, 0.9 triệu lao động trong lĩnh vực thương mại bán buôn và bán lẻ và 0,9 triệu lao động làm các dịch vụ lưu trú và ăn uống…
