Chỉ đạo này vừa được Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng đưa ra để khắc phục bất cập hiện nay khi họp với các Bộ, ngành về xuất khẩu gạo chiều 20/4. Theo đó, Phó thủ tướng cho ứng trước 100.000 tấn gạo (hạn ngạch của tháng 5) để xuất khẩu số đang tồn của các doanh nghiệp ngay trong tháng 4.
Tại cuộc họp, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ cho phép xuất khẩu các lô đã đưa vào cảng trước ngày 24/3 nhưng chưa đăng ký tờ khai trong tháng 4 được xác nhận bởi doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh cảng, cơ quan hải quan (143.453 tấn). Số lượng xuất khẩu gạo sẽ trừ vào hạn ngạch tháng 5.
Ngoài ra, các đơn hàng sản xuất theo yêu cầu của nhà nhập khẩu nước ngoài (đối tác nước ngoài cấp giống, công nghệ, vật tư...) sẽ không tính vào hạn ngạch xuất khẩu.
Gạo nếp cũng sẽ được xuất khẩu trở lại. Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn được giao rà soát, đánh giá tổng thể cung cầu thị trường, điều tiết xuất khẩu, không xảy ra thiếu hụt.
Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng, việc điều hành xuất khẩu gạo vừa qua có nhiều vấn đề khiến dư luận, báo chí, cộng đồng doanh nghiệp phản ánh gay gắt. Trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công Thương, Tài chính và các cơ quan liên quan.
"Sự phối hợp thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về xuất khẩu gạo giữa Bộ Tài Chính và Bộ Công Thương chưa chặt chẽ, hài hòa, ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Chính phủ trong phòng chống dịch, phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực", ông phê bình và yêu cầu hai cơ quan này "nghiêm túc rút kinh nghiệm".
Cũng tại cuộc họp, ông Lê Quốc Doanh - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn cho biết, sản lượng lúa năm 2020 đạt khoảng 43,5 triệu tấn thóc, riêng vụ Đông Xuân đạt hơn 20 triệu tấn thóc và kết thúc thu hoạch vào cuối tháng 6. Trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước gần 30 triệu tấn thóc, dự trữ 3,8 triệu tấn thóc. Lượng gạo xuất khẩu năm 2020 sau khi trừ nhu cầu tiêu dùng, dự trữ 6,5-6,7 triệu tấn, riêng vụ Đông Xuân là 3 triệu tấn.
Chiều nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu Thanh tra Chính phủ thanh tra đột xuất "có hay không trục lợi chính sách" trong xuất khẩu gạo. Trong quá trình thanh tra, việc xuất khẩu gạo diễn ra bình thường. Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Công an vào cuộc, xác minh việc xuất khẩu gạo vừa qua để đảm bảo khách quan. Trước đó, Bộ Công Thương cũng lập đoàn kiểm tra việc xuất khẩu gạo trong 4 ngày (20-24/4), để tổng hợp, báo cáo Chính phủ trong 25/4.
Ngày 23/3, Chính phủ cho dừng xuất khẩu gạo, theo đề xuất của Bộ Công Thương nhằm đảm bảo an ninh lương thực khi Covid-19 diễn biến phức tạp. Lập tức, 0h ngày 24/3, hải quan dừng thông quan tất cả lô hàng. Đến cuối ngày 24/3, Bộ Công Thương lại kiến nghị Thủ tướng cho xuất khẩu gạo trở lại. Ngày 10/4, Thủ tướng ký quyết định xuất khẩu gạo theo hạn ngạch 400.000 tấn tháng 4.
Nhiều doanh nghiệp cho biết, hải quan cho mở tờ khai xuất khẩu lúc 0 giờ ngày chủ nhật (12/4) mà không báo trước khiến nhiều đơn vị có lượng gạo lớn nhưng bị lưu tại cảng do xuất khẩu "hụt".
